Wat is de betekenis van ‘cringe’?
Het woord ‘cringe’ wordt tegenwoordig vaak gebruikt, vooral onder jongeren en op sociale media. Maar wat betekent het nou eigenlijk? ‘Cringe’ is een Engels woord dat letterlijk ‘ineenkrimpen’ betekent. Het wordt vooral gebruikt om een gevoel van plaatsvervangende schaamte aan te duiden. Je voelt je ongemakkelijk door iets wat iemand anders zegt of doet, omdat het overdreven, ongemakkelijk of ongepast is.
Hoe wordt ‘cringe’ in het dagelijks taalgebruik gebruikt?
In het dagelijks taalgebruik zie je ‘cringe’ vooral terugkomen in straattaal, op platforms zoals TikTok en Instagram, en in gesprekken tussen jongeren. Het wordt dan meestal gebruikt als reactie op een situatie of uitspraak die als pijnlijk, overdreven of nep wordt ervaren. Denk bijvoorbeeld aan iemand die zichzelf heel serieus neemt maar eigenlijk onbedoeld grappig of ongemakkelijk overkomt. Iemand kan dan zeggen: "Dat was echt cringe."
Voorbeelden van cringe-momenten
Een voorbeeld van een ‘cringe’ moment is wanneer iemand een romantisch gebaar maakt op een gênante manier, zoals een liefdesverklaring op een vol schoolplein met een foute serenade erbij. Of wanneer iemand zichzelf teveel prijst in een werkvergadering. Zulke situaties roepen plaatsvervangende schaamte op, en dat noemen we dus ‘cringe’.
Waarom gebruiken mensen het woord ‘cringe’ zo veel?
De populariteit van het woord ‘cringe’ komt deels door het internet en de cultuur van memes en korte video’s. Mensen zijn gevoeliger geworden voor sociale signalen, en doordat alles tegenwoordig online gedeeld wordt, is de drempel om iets ongemakkelijks te spotten veel lager. Bovendien is het een handig woord om een complex gevoel in één keer uit te drukken.
Cringe als cultuurfenomeen
Inmiddels is ‘cringe’ meer dan slechts een gevoel geworden. Er zijn hele YouTube-kanalen en Reddit-pagina’s gewijd aan ‘cringe content’. Dit zijn bijvoorbeeld video’s van mensen die iets doen wat sociaal ongemakkelijk is, maar het zelf niet lijken te beseffen. Kijkers genieten ervan, omdat ze zich zo’n situatie kunnen voorstellen of herinneren en blij zijn dat zij het niet zijn die het meemaken.
Is ‘cringe’ hetzelfde als ‘awkward’?
Hoewel de woorden ‘cringe’ en ‘awkward’ dicht bij elkaar liggen, is er toch een verschil. ‘Awkward’ gebruik je vaak voor situaties die sociaal onhandig of pijnlijk zijn, waarvan iedereen weet dat ze ongemakkelijk zijn. ‘Cringe’ is meer subjectief; het gaat om wat jij voelt bij het observeren van iemand anders zijn gedrag. Het impliceert daarbij ook een vleugje ironie of sarcasme.
Het Nederlandse equivalent van ‘cringe’
In het Nederlands bestaat er geen exact equivalent van het woord ‘cringe’. Woorden als 'plaatsvervangende schaamte', 'ongemakkelijk' of 'tenenkrommend' komen in de buurt, maar missen de compacte lading van het Engelse woord. Daarom is ‘cringe’ ook in Nederland ingeburgerd geraakt als leenwoord, vooral onder jongeren.
Gebruik het woord bewust
Hoewel ‘cringe’ een populair en handig woord is, is het belangrijk om het woord bewust te gebruiken. Niet iedereen vindt het prettig om ‘cringe’ genoemd te worden, zeker als het gaat om persoonlijke uitingen of hobby’s. De grens tussen grappig en kwetsend is dun. Bewustzijn en respect blijven dus belangrijk, zelfs als je met een ironische ondertoon iets als ‘cringe’ bestempelt.
